Sinterklaas i Zwarte Piet: Holenderska tradycja pełna prezentów i… kontrowersji
Aktualności | 27-11-2023 | 15:30
Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, skąd pochodzi tradycja wręczania prezentów na święta? Otóż, w Holandii jest to zasługa pewnego uroczego staruszka o imieniu Sinterklaas. Ale uwaga! To nie jest zwykły staruszek. Sinterklaas to postać legendarna, oparta na Świętym Mikołaju, patronie dzieci.
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_1024/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/OIG-3-4.jpeg)
Zapytaj Holendra o konia Sinterklaasa
Co roku, 5 grudnia, Holandia obchodzi ‘pakjesavond’ (wieczór prezentów), podczas którego Sinterklaas obdarowuje prezenty każdego dziecka, które było grzeczne w ciągu minionego roku. Ale zanim do tego dojdzie, Sinterklaas musi najpierw przybyć do Holandii… na białym koniu o imieniu Amerigo… z Hiszpanii! Tak, dobrze przeczytaliście. W Holandii mówi się, że Sinterklaas mieszka w Hiszpanii przez resztę roku.
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_1024/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/OIG-5-3.jpeg)
Tłumy na ulicach
Podróż Sinterklaasa do Holandii to wielkie wydarzenie. Jego przybycie na łodzi zwanej 'pakjesboot’ jest transmitowane na żywo w telewizji, a tysiące dzieci wraz z rodzicami gromadzą się na ulicach, aby powitać go i jego pomocników, zwanych ‘Zwarte Pieten’ (Czarne Piotrusie). Zwarte Pieten są odpowiedzialne za wręczanie prezentów (i czasami węgla dla niegrzecznych dzieci!).
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_960,h_720/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/Sinterklaas_Groningen_2015.jpg)
Piękna tradycja?
Więc jeśli zastanawiacie się, dlaczego wasi holenderscy przyjaciele są tak podekscytowani na początku grudnia, teraz już wiecie. To wszystko przez Sinterklaasa, jego wiernego konia i radosnych Zwarte Pieten, którzy rozdają prezenty i radość. Czyż to nie brzmi jak najpiękniejsza tradycja świąteczna?
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_681/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/Sinterklaas_zwarte_piet-1024x681.jpg)
Kontrowersje
Ale poczekajcie, nie wszystko jest tak kolorowe. Zwarte Piet, czyli Czarny Piotruś, to postać, która wzbudza wiele emocji i jest źródłem gorących dyskusji w Holandii. Zwarte Piet jest przedstawiany jako postać w pełnym makijażu typu blackface, z dużymi złotymi kolczykami i przerysowanymi ustami. W tradycyjnym kostiumie Zwarte Pieta znajduje się peruka afro. Dla wielu Holendrów Zwarte Piet to niewinna tradycja sezonu świątecznego. Jednak dla innych ta postać jest głęboko obraźliwa i reprezentuje system wbudowanego rasizmu, który paraduje pod płaszczykiem “tradycji”.
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_811/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/Two_Zwarte_Piet.jpg)
Protesty i kontrprotesty
Kontrowersje wokół Zwarte Pieta pojawiają się co roku w okresie świątecznym, a przeciwnicy uważają, że jest to praktyka rasistowska i przestarzała, która nie ma miejsca w XXI wieku. Zwolennicy z kolei twierdzą, że nie jest to praktyka rasistowska, a jedynie tradycja. Debaty na ten temat są bardzo emocjonalne i prowadzą do protestów, zamieszek, groźb, a nawet przemocy. W ostatnich latach jednak zauważalna jest stopniowa zmiana. Coraz więcej osób w Holandii protestuje przeciwko tej tradycji, co prowadzi do kontrprotestów ze strony zwolenników blackface.
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_1024/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/OIG-12.jpeg)
Powielanie niewygodnych stereotypów
Zwarte Piet, według tradycji, karze niegrzeczne dzieci i zabiera je z powrotem do Hiszpanii w worku z juty. Sieć Europejska Przeciwko Rasizmowi (ENAR) twierdzi, że cechy te są powszechnie uznawane za stereotypy rasistowskie i wzmacniają problematyczny obraz czarnych ludzi jako złoczyńców.
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_1024/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/OIG-6-2.jpeg)
Bez makijażu i po problemie?
W związku z tym, coraz więcej miast i społeczności w Holandii zaczyna wprowadzać zmiany w tej tradycji, zastępując makijaż blackface na twarzy Zwarte Pieta przez smugi sadzy, co ma symbolizować to, że Zwarte Piet jest czarny od sadzy z komina, a nie od swojego koloru skóry.
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_768/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/Sint-intocht-boot-1024x768.jpg)
Sinterklaas i Zwarte Piet: Początki i ewolucja
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_670,h_1024/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/800px-Saint_Nicholas_by_Circle_of_Hans_Bock-670x1024.jpg)
Sinterklaas, czyli holenderski Święty Mikołaj, to postać oparta na historycznej figurze Świętego Mikołaja (270–343), greckiego biskupa z Myry w dzisiejszej Turcji. Jest przedstawiany jako starszy, dostojny i poważny mężczyzna z białymi włosami i długą, pełną brodą. Tradycyjnie jeździ na białym koniu. Sinterklaas niesie ze sobą dużą, czerwoną księgę, która zapisuje, czy każde dziecko było grzeczne czy niegrzeczne w ciągu minionego roku.
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_800/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/Sint_Nikolaas_en_zijn_knecht_door_Jan_Schenkman_ca_1850_05a.jpg)
Zwarte Piet, czyli Czarny Piotruś, to postać, która po raz pierwszy pojawiła się w druku jako bezimienny sługa Świętego Mikołaja w książce “Sint-Nikolaas en zijn knecht” (“Święty Mikołaj i jego sługa”), wydanej w 1850 roku przez nauczyciela z Amsterdamu, Jana Schenkmana. Jednak tradycja wydaje się sięgać co najmniej początków XIX wieku. Zwarte Piet jest przedstawiany w stroju szlachcica z XVI wieku, z kołnierzem z koronki i pióropuszem na kapeluszu. Zwykle niesie ze sobą worek z cukierkami dla grzecznych dzieci.
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_800,h_800/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/Zwarte-Piet-img_3749carre800.jpg)
W pierwszej połowie XX wieku obchody Sinterklaas stały się ustandaryzowane w całych Niderlandach. Do lat 20. XX wieku Piet stał się Zwarte Pietem i wszędzie był rozpoznawany jako imię sługi Sinterklaasa. Był przedstawiany jako nierozgarnięty, niezdarny i mówiący łamanym holenderskim. W ostatnich latach, w odpowiedzi na kontrowersje dotyczące rasizmu, coraz częściej pojawia się zmieniona wersja postaci, zwana Sooty Piet (Roetveegpiet), która ma naturalny kolor skóry aktorów grających postać, z oznakami sadzy tworzonymi przez smugi ciemnego makijażu na ich twarzach.
Tak więc, choć Sinterklaas i Zwarte Piet są głęboko zakorzenieni w holenderskiej kulturze i tradycji, to jednak rosnąca świadomość i zrozumienie dla kwestii rasowych i etnicznych prowadzi do ewolucji tych postaci i sposobu, w jaki są one przedstawiane. Czy tradycja przetrwa te zmiany? Czas pokaże…
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_1024/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/OIG.FJNMdwZR.jpeg)
A teraz, drodzy Czytelnicy, pomyślcie o tym podczas pakowania prezentów. Może warto dodać do nich trochę holenderskiego humoru i powiedzieć: “To od Sinterklaasa i Zwarte Pieta!” Ale pamiętajcie, żeby nie przesadzić z makijażem! Bo przecież nie chcecie, aby wasze dzieci myślały, że przyszedł do nich…
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_1024/https://www.wiatraczek.nl/wp-content/uploads/2023/11/OIG-1-3.jpeg)
(holandia.online/wnl/MediaNL/foto(s):Pixabay,Wikipedia,AI,archiwum)