Niezbędne w holenderskiej kuchni (1): Boerenkool, czyli… jarmuż

Brak komentarzy

W holenderskiej kuchni od wieków królują ziemniaki (zwane też w Polsce kartoflami, pyrami, grulami, bulwami, etc.). Ich znaczenie docenił nawet sam Vincent van Gogh, na płótnie „De aardappeleters” („Jedzący kartofle”) z 1885 roku.

1280px Van willem vincent gogh die kartoffelesser 03850 — Vincent van Gogh, De aardappeleters, 1885

Nic dziwnego, bo przecież bez nich nie da się zrobić legendarnej potrawy o nazwie ’stamppot’, czyli ziemniaków tłuczonych różnymi warzywami – najczęściej z jarmużem.

Boerenkool, czyli… jarmuż

Jarmuż, to roślina należąca do rodziny kapustowatych, jedna z najstarszych odmian tego gatunku. W czasach starożytnych uprawiana była jako roślina ozdobna i jadalna – ceniona za niezwykłe właściwości lecznicze.

bees 4520154 960 720 — Kwiatostan jarmużu

Do końca średniowiecza jarmuż był jednym z najpopularniejszych zielonych warzyw w całej €uropie. Dziś w wielu krajach zapomniany i niedoceniany – ale nie w Holandii (i w kilku innych krajach Świata).

Właściwości

Naukowcy dowiedli przecież, że jarmuż to bardzo pożywne warzywo zawierające silne przeciwutleniacze i mające właściwości przeciwzapalne. Jest bogatym źródłem witaminy K, witaminy C, karotenoidów (β-karotenu, luteiny, zeaksantyny), a także wapnia. Jest również doskonałym źródłem żelaza i kwasu foliowego. Dlaczego więc go nie jeść?

Zastosowanie

W €uropie jarmuż jest składnikiem nie tylko holenderskiego ’boerenkoolstamppot’, ale też północnoniemieckiej potrawy ’grünkohlessen’.

Jada się go także w Portugalii i Brazylii, praktycznie w całej południowo-wschodniej Afryce (gdzie jest zwykle gotowany z mlekiem kokosowym i orzeszkami ziemnymi, serwowany z ugotowanym ryżem, albo z ugali lub fufu robionymi z kaszy kukurydzianej), a w Japonii sok z jarmużu – znany jako aojiru – jest popularnym suplementem diety.

Dwa przepisy

Specjalnie dla naszych Czytelników przygotowaliśmy dwa sprawdzone (wielokrotnie) pomysły na zastosowanie jarmużu w codziennej diecie. Naprawdę warto – pozytywne efekty zaczniecie odczuwać już po kilku dniach!

Polski Boerenkoolstamppot

Składniki dla 2 osób

około 250 gram (pół torebki) krojonego jarmużu
kilka ziemniaków z czerwoną skórką (Holendrzy do tej potrawy używają mdłej w smaku i szybko rozpadającej się odmiany 'kruimige’)

Wykonanie

Posolony do smaku jarmuż (można dodać kilka obranych ząbków czosnku) gotujemy w osobnym garnku około 15 minut. W tym samym czasie nastawiamy obrane ziemniaki (dla lepszego smaku czasem zostawiamy kilka mniejszych nieobranych) i gotujemy do stanu 'al dente’.

Po wyłączeniu gazu pozostawiamy po przykryciem do czasu aż nie ugotuje się jarmuż. Ziemniaki odcedzamy 'jak zwykle’, wrzucamy odrobinę masła, dodajemy odsączony na sitku jarmuż, i tłuczemy ubijakiem do ziemniaków na niejednolitą masę – to nie powinno być idealnie gładkie jak puree.

Smacznego!

Zielone jarmużowe smoothie

Składniki na standardową butelkę blendera 'smoothie to go’ (ok. 0.6l)

Podstawa

garść krojonego jarmużu
kilka/kilkanaście listków świeżego szpinaku
kilka gałązek świeżej natki pietruszki
mały banan
jedno kiwi
spory kawałek świeżego ananasa

Wariacje, czyli co kto lubi

jedna mandarynka/pomarańcza (zamiast/oprócz kiwi)
kawałek gruszki lub/i jabłka (zamiast/oprócz banana)
ząbek czosnku (całkiem poważnie)
odrobina soku z cytryny

Wykonanie

Blendujemy najpierw soczyste owoce z zieleniną, a następnie dodajemy resztę składników. Gdyby smoothie wyszło zbyt gęste, najlepiej rozcieńczyć je świeżo wyciśniętym sokiem z pomarańczy (nasz sposób), ewentualnie wodą mineralną. Nasze smoothie spokojnie przetrwa kilkanaście godzin w lodówce, więc aby zabrać je na śniadanie do pracy, przygotowujemy je (by nie budzić sąsiadów warkotem blendera) dzień wcześniej po południu.

Smacznego!